Στον αγώνα για ένα μέλλον ουδέτερο από άνθρακα, μια ζοφερή πραγματικότητα παραμονεύει κάτω από το λαμπερό καπό κάθε ηλεκτρικού οχήματος (EV). Χαιρετίστηκαν ως λύση για την εξάρτηση του κινητήρα εσωτερικής καύσης από μη βιώσιμα ορυκτά καύσιμα, οι αρχαϊκές πρακτικές εργασίας που απαιτούνται για την εξόρυξη των βασικών ορυκτών για εξαρτήματα μπαταριών EV προκαλούν σημαντικούς κινδύνους για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Φυσικά, τέτοιες καταχρήσεις στις αλυσίδες εφοδιασμού πολυεθνικών εταιρειών δεν είναι καινούριες, αλλά ίσως είναι η πρώτη φορά που οι προσπάθειες ενός κλάδου για απαλλαγή από τον άνθρακα επιταχύνουν ενδεχομένως αυτές τις παραβιάσεις.
Το παρατσούκλι «Μπλε χρυσός» υποδηλώνει πλούτο, υπερβολή και ευημερία – και πράγματι, πολλές εταιρείες που έχουν ανέβει στο τρένο από το κοβάλτιο, καρπώνονται τέτοιες ανταμοιβές. Αλλά κανένας θησαυρός δεν έρχεται χωρίς τίμημα και το κοβάλτιο κοστίζει ζωές.
Η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ) φιλοξενεί τα μεγαλύτερα και καλύτερα ορυχεία κοβαλτίου στον κόσμο, με την υψηλότερη ποιότητα και ποιότητα κοιτασμάτων και αποθεμάτων, κερδίζοντας στη ΛΔΚ τον τίτλο «η Σαουδική Αραβία του κοβαλτίου». Ωστόσο, μέσα στο πλούσιο σε κοβάλτιο έδαφος της ΛΔΚ, η ανήθικη βιοτεχνική εξόρυξη ευδοκιμεί, θολώνοντας τα όρια μεταξύ εργασίας και δουλείας. Οι τοπικές κοινωνίες, απελπισμένες για απασχόληση, βρίσκονται παγιδευμένες σε έναν κύκλο όπου η εξασφάλιση εργασίας γίνεται η μόνη επιλογή, όσο εξευτελιστική ή ανασφαλής κι αν είναι.
Η νέα και έντονη ζήτηση για κοβάλτιο, που προκλήθηκε από τη μετάβαση από τα παραδοσιακά καύσιμα στις μπαταρίες, θεωρήθηκε κάποτε ευλογία για το Kolwezi, την πρωτεύουσα του κοβαλτίου της ΛΔΚ. Η χώρα έχει διαμορφωθεί από σχεδόν έναν αιώνα εξόρυξης και οι υποδομές και η τοπική οικονομία έχουν φτάσει να βασίζονται σε εξορυκτικές πρακτικές. Αυτή η επικίνδυνη εμπλοκή είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη εξάρτηση από το ορυχείο, καθώς η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί από 150.000 τόνους σε 250.000 τόνους τα επόμενα χρόνια, και τις τελευταίες δεκαετίες πάνω από 150.000 άνθρωποι από όλη τη χώρα έχουν συρρέει στην περιοχή για να επωφεληθούν από το απροσδόκητο κοβάλτιο. Η υπόσχεση για σταθερό εισόδημα και παροχές μπορεί αρχικά να φαίνεται ελκυστική, αλλά καθώς η φρικτή πραγματικότητα των συνθηκών εργασίας γίνεται εμφανής, οι ανθρακωρύχοι διαπιστώνουν ότι δεν μπορούν να φύγουν.
Η αγορά κοβαλτίου δεν υπόκειται σε ρύθμιση, καθώς δεν εμπίπτει στους υπάρχοντες κανόνες για τα «ορυκτά σύγκρουσης» που καλύπτουν το ταντάλιο, τον κασσίτερο, το βολφράμιο και τον χρυσό (το λεγόμενο 3TG) και μια έκθεση του 2016 από Διεθνής Αμνηστία έδειξε ανθρακωρύχους να εκτίθενται σε πνευμονικές και δερματικές ασθένειες χωρίς ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό. Οι εργαζόμενοι διατρέχουν επίσης υψηλό κίνδυνο να πεθάνουν από σπηλιές και πλημμύρες.
Η σκληρή σωματική εργασία γίνεται 30 μέτρα κάτω από τη γη, όπου οι ανθρακωρύχοι σκάβουν με το χέρι κοβάλτιο από τα κοιτάσματα, το οποίο στη συνέχεια περνάει στους δρομείς και μεταφέρεται στην επιφάνεια για να συσκευαστεί για ζύγιση. Ακόμα και τότε, η υποβάθμιση συνεχίζεται. Μιλώντας με τον α Γαλλικά νέα μια ομάδα, ένας ανθρακωρύχος μίλησε για το πώς οι αγοραστές θα έφτιαχναν τη ζυγαριά, έτσι μια τσάντα που οι ντόπιοι ήξεραν ότι ζύγιζε 20 κιλά θα εμφανιζόταν μόνο 10 κιλά. Τριακόσιες πενήντα σακούλες κοβαλτίου εξορύσσονται καθημερινά, ωστόσο οι εργαζόμενοι αποζημιώνονται μόνο για το μισό. Το κοβάλτιο μπορεί να φτάσει έως και 70.000 £ ανά τόνο στην αγορά, επομένως αυτοί οι εργαζόμενοι κλέβονται σχεδόν 25.000 £ ανά τόνο.
Ολόκληρο το Kolwezi είναι χτισμένο γύρω από τη βιομηχανία εξόρυξης και η κοινότητα θα πρέπει να επωφελείται από αυτόν τον εξαιρετικό πλούτο – που δημιουργεί ευημερία για τις ευρωπαϊκές, τις αμερικανικές και τις κινεζικές εταιρείες – ωστόσο παραμένουν στη φτώχεια. ο η κυβέρνηση εργάζεται για να κάνει την εξόρυξη ασφαλέστερη, απαιτώντας συμμετοχή σε συνεταιρισμούς εργαζομένων, αλλά τέτοιες ομάδες είναι ιεραρχικές και οι εργαζόμενοι δεν έχουν λόγο για τον τρόπο διαχείρισης των ορυχείων. Μετά την έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, η δημόσια κατακραυγή ανάγκασε τις εταιρείες του κλάδου να καθαρίσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και το 2021, η Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) άρχισε να παρακολουθεί την εξόρυξη μέσω ολοκληρωμένης δέουσας επιμέλειας στην αλυσίδα εφοδιασμού, ένα ουσιαστικό πρώτο βήμα. Ωστόσο, τέτοιες απαιτήσεις εξακολουθούν να υπολείπονται όσον αφορά την κρίση του κοβαλτίου στη ΛΔΚ. Ακόμη και ο ΟΟΣΑ το έχει αναγνωρίσει προκαλεί αυτό το συγκεκριμένο ορυκτό θέτειαλλά πέρα από τις αναφορές, φαίνεται ότι η προσπάθεια για αλλαγή έχει σταματήσει.
Δυστυχώς, η απλή κατανόηση και η υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις αλυσίδες εφοδιασμού των επιχειρήσεων δεν ισοδυναμεί πάντα με δραστική αλλαγή και καλύτερα αποτελέσματα για τους εργαζόμενους που υποφέρουν. Ακόμη και με έναν ανανεωμένο φακό που εφαρμόζεται στον πληρέστερο αντίκτυπο, η εστίαση στα ανθρώπινα δικαιώματα, ιδιαίτερα εκείνα στον παγκόσμιο νότο, παραμένει δευτερεύουσα. Οι επιχειρήσεις πρέπει να υπερβούν τον απλό εντοπισμό των ζητημάτων εντός των αλυσίδων εφοδιασμού και να εργαστούν ενεργά για να δεσμεύσουν τους ενδιαφερόμενους και τις επηρεαζόμενες κοινότητες, προκειμένου να σχεδιάσουν λύσεις που προωθούν πιο υπεύθυνες συνθήκες εργασίας και δίκαιες αποδοχές. Αυτό θα μπορούσε στη συνέχεια να επιτρέψει κάποια μορφή αποκάλυψης προέλευσης κοβαλτίου, επιτρέποντας έτσι στους καταναλωτές να αισθάνονται ενδυναμωμένοι όταν αγοράζουν προϊόντα που εξορύσσονται ηθικά.
Η επιτάχυνση της διαφάνειας και της εμπιστοσύνης θα βοηθήσει να διασφαλιστεί ότι η μελλοντική πορεία για τις μεταφορές χωρίς άνθρακα είναι πραγματικά βιώσιμη για όλους.
